Tussen Waan en Wijsheid No 2: volle maan

Voor het (vlieg)vissen op zeebaars is het noodzakelijk dat je het juiste moment afwacht, want bij ‘dood tij’ vang je meestal niets. Na hoogtij en als het water zich terug trekt, is vaak het beste moment om te vissen. Dan stroomt het water het hardst en is er veel aas beschikbaar dat in beweging komt. Het kan de zeebaars niet hard genoeg stromen en je verbaast je er soms over in welke golfslag ze nog op zoek zijn naar prooi.

Om het goede moment te bepalen, ga ik naar https://nl.tidechart.com. Daar zie je precies wanneer het hoogtij is en je paraat moet staan om de golven op de strekdammen te trotseren om de zeebaars te belagen. Op die site viel mijn oog op een onderdeel dat ‘beste vistijden’ heet. Daar trof ik advies aan op welke dag van de maand je kansen om een vis te vangen beter zijn. Er wordt zelfs aangegeven wat het goede moment voor het vangen van grote en kleine vissen is:

 De kansberekening is niet gebaseerd op ingewikkelde algoritmes. Dat zou je misschien verwachten: dat er duizenden vangstregistraties zijn gedaan die vervolgens statistisch gerelateerd zijn aan een groot aantal omgevingsfactoren, waaruit causale verbanden volgen waarmee zo’n algoritme wordt samengesteld. Y (vangst) = aX² + bZ³.cW – dM⁴ of zoiets. Maar nee, de kansberekening blijkt volledig gebaseerd te zijn op de stand van de maan. Is daar dan wetenschappelijk bewijs voor?

Ik doe wat iedereen tegenwoordig doet als ie iets wil weten en stel de vraag aan Google: what is the relation between the moon and fish catch? Het antwoord is een lange lijst van websites en youtube filmpjes die iets roepen over deze vraag. Zo blijkt er een Maori viskalender te bestaan die nadrukkelijk rekening houdt met de stand van de maan. Op https://www.youtube.com/watch?v=QjYT43wrnbw wordt met overtuiging uitgelegd dat je het beste kunt vissen vlak voor, of vlak na volle maan, maar niet precies bij volle maan. Dan vang je namelijk niets, is de stelling. Deze wijsheid lijkt gestoeld op veel eigen ervaring in het hengelvissen op zee.

Maar dan vind je ook het tegenovergestelde advies op https://www.youtube.com/watch?v=ekntPR6ZPrc: bij volle maan komt plankton en aasvis naar het oppervlak, eten de roofvissen zich vol en vang jij niets. Beter dus vissen bij nieuwe maan, na een donkere nacht, dan hebben de vissen honger en bijten ze in jouw vlieg.

Een veelbelovende titel voor mijn onderzoek is: fishing with science, become a better angler with Rebecca https://www.youtube.com/watch?v=iErCF4vuz98. Maar meer dan uitleggen hoe de maan werkt zodat zelfs bavianen het begrijpen, komt deze Rebecca niet.

Mmm, ik ben er nog niet helemaal uit; Google biedt een hoop informatie maar van verschillende aard en daar moet je maar je weg in weten te vinden. Ik wil toch meer wetenschappelijke houvast en bel Niels Breve weer, mijn collega van de Aquaculture and Fisheries Group (AFI). Als ik hem vraag naar het wetenschappelijke bewijs dat vissers meer vangen bij volle maan, reageert hij enigszins sceptisch. Dat de maan een rechtstreeks effect heeft op het gedrag van vissen is niet helemaal onlogisch. Hij wijst me op een wetenschappelijk artikel dat aantoont dat glasaal migratie sterk wordt beïnvloed door de stand van de maan omdat de visjes zich daarop oriënteren in zee (https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0272771421005175). Volle maan heeft zoals we weten een effect op het getij waardoor er mogelijk meer of minder stroming in het water ontstaat. En dat kan een positief of juist negatief effect hebben op de activiteit van vissen. Het is ook  mogelijk dat bij volle maan meer plankton actief is, wat kan leiden tot meer activiteit bij vissen. Dit wordt bevestigd in het artikel https://esajournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.2307/1939811 dat stelt: As seen from an examination of gut contents, sardines crop zooplankton most efficiently on nights when the full or nearly full moon rises after sunset, i.e., when zooplankton approach the surface during darkness and become suddenly vulnerable in the first light of the rising moon.

Tenslotte, zoals er ook een correlatie kan zijn tussen aantal geboortes en tellingen van ooievaars, maar geen causaal verband zoals we inmiddels weten, kan dit ook bij volle maan en vangstregistraties het geval zijn. Het zou zo kunnen dat nachtvissers beter zicht hebben op hun hengel of dobber, wat leidt tot betere vangstregistratie en dus meer vangst.

Ik concludeer uit mijn onderzoek dat de stand van de maan een vrij betrekkelijke invloed heeft op het gedrag van vissen en niet bepaalt of je op een gegeven moment wel of niet vangt. Als ik zeebaarsdeskundige in onze club Martien consulteer, bevestigt hij mijn conclusie: of je wel of niet vangt, hangt veel meer af van andere factoren dan de stand van de maan. En als je op de bank blijft zitten omdat het wassende maan is, weet je zeker dat je niets vangt.