De eerste twee maanden baarsvissen met de boot op het Alkmaardermeer, erg wisselvallig

Dus 25 mei om 5.29 uur in de ochtend begon voor mij het mooie vliegvisleven weer. Nu is het echt niet zo dat ik dan al om half zes aan de waterkant sta. Misschien heel, heel lang geleden, maar de laatste 30 jaar zeker niet meer. Ik heb tegenwoordig ook vaak andere activiteiten op de zaterdagochtend en daarnaast zijn al heel vroeg in het weekend op de meest interessante stekken kunstaasvissers actief. En om dan later op de dag alsnog met de vliegenhengel inmiddels doodgegooide stekken af te vissen zie ik niet zo zitten. En tenslotte, als pensionado heb ik alle gelegenheid om op de dagen buiten het weekend in mijn omgeving te gaan vissen. Afhankelijk van wind en stroomrichting vis ik dan de verschillende stekken in het Noord Hollandskanaal af, soms ook de vaarten die uitstromen in het kanaal of water in de buitenwijken in Alkmaar-Noord. Dat kan dan met de fiets of zelfs lopend als ik maar een klein stuk van het kanaal wil afvissen. Vroeger ging ik ook nog wel naar het Geestmerambacht maar vind ik het daar te druk geworden de laatste jaren. Wat dat betreft heb ik veel geluk met de plek in Alkmaar waar ik woon en dat is namelijk op loopafstand van het Noord Hollands kanaal. Zeker omdat ik door omstandigheden, als ik alleen vis, mij moet verplaatsen met de fiets. Meer dan een vliegenhengel 9 voet Aftma 4, een snel en langzaam zinkende lijn en een doosje kleine streamers heb ik niet bij mij, dus ik ben “traveling light”. Dat gaat zo door tot half oktober en dan komen de grachten en de singels van Alkmaar en de omliggende polders weer in het vizier. Maar zodra de polders in beeld komen is ook de snoek meer in beeld.

Daarnaast ga ik vanaf 25 mei met mijn, inmiddels meer dan 20 jaar vaste vismaat, Hans Kluken het Alkmaardermeer op met de boot. Het zogeheten “bootjesbaarsvissen” is inmiddels traditie vanaf 2010 dus we kunnen de resultaten over de afgelopen 14 jaar inmiddels al aardig vergelijken. In de eerste weken, vanaf eind mei tot begin juli, vissen we meestal maar een paar keer door vakantieafspraken maar vanaf begin juli tot half oktober elke week als het weer het toelaat. Het Alkmaardermeer is een relatief groot meer en met windkracht 5 en hoger gaan we al niet meer het water op. Na half oktober wordt het weer vaak slechter, lopen de vangsten op het ondiepere water van het meer terug en bovendien beginnen de polders en het stadswater dan al weer te lokken. Maar elk jaar is de eerste dag van het seizoen dat we met de boot het Alkmaardermeer op gaan een feest waar we dan al maanden naar uitkijken.

De vergunning situatie op het Alkmaardermeer is wel een aparte, het visrecht voor paling maar ook schubvis behoort bij de beroepsvisser Dil. Sportvissers kunnen wel een dag, maand of jaarvergunning kopen maar goedkoop is het niet. De jaarvergunning die wij aanschaffen kost € 195, -. Het Uitgeestermeer staat wel gewoon in de Vispas.

Maar wat is duur? Voor het vissen in het buitenland op rivieren met een forelbestand betaal je soms al gauw € 30, - per dag (en vaak wel meer) en dat soms nog maar voor een paar kilometer water en dan ook nog vaak uitgezette forel (letjes). Nu heb je een groot stuk water (ruim 7 vierkante km) ter beschikking waar je een jaar kan vissen voor een bedrag net iets meer dan 6 dagen op een rivier. En al vind ik zelf het visbestand in Noord Holland, ook in het Alkmaardermeer, wel achteruitgegaan, er zijn nog steeds prachtige vissen te vangen en… in Nederland wel allemaal wild. En naar mijn idee wordt het water ook nog eens zorgvuldig beheerd door deze beroepsvisser.

Bovendien, een voordeel van die dure vergunningen is wel dat het relatief rustig is met sportvissers op het Alkmaardermeer. Bovendien vissen de meeste van die sportvissers met kunstaas of dode vis op de rand van de diepere putten (tot meer dan 15 meter diep) ver van de kant op snoekbaars en vooral de grote snoeken die daar zwemmen. Wij vissen daarentegen op waterdieptes hooguit tot 2,5 meter en vaak relatief dicht onder de kant, de plekken waar in de warmere maanden de meeste, soms zelfs de grotere, baars te vinden is. Bovendien is er dan de meeste kans dat we in relatief rustiger water, dus wat uit de wind, kunnen ankeren en dan ook met een lichte vliegenhengel makkelijk rondom de boot kunnen vissen.

Heel snel zinkende lijnen gebruiken we ook niet, meestal hebben we twee hengels van 9 voet (aftma 4, een enkele keer aftma 3) opgetuigd, een met een slow sinking lijn van 3 IPS (daar vissen we de meeste tijd mee) en een met een fast sinking lijn van 5 IPS  waarmee b. v. boobies of drijvende streamers aan een korte leader heel langzaam vlak over de bodem gevist kunnen worden. Voor de specifieke situaties dan nog een drijvende en een intermediate lijn in de vistas en een doosje streamers van zo`n 6 cm lang en dat is het dan. Nog los natuurlijk van de koffie, koek, lekkere broodjes en op de hete dagen een blikje bier in de koeltas. Het moet natuurlijk wel leuk blijven en geen werken worden.

Sinds enkele jaren maken we daarnaast ook gebruik van het GPS systeem Navionics om de taluds in het meer te kunnen volgen of op te sporen want zelfs op dieptes minder dan 2, 5 meter kunnen die interessant zijn. Fishfinders gebruikten we tot nu toe niet al ligt er wel een tweedehands exemplaar (cadeautje van mijn dochter) bij vismaat Hans al een jaar in zijn schuur die we ”misschien ooit nog eens” gaan gebruiken. Over het inzetten van een fishfinder hebben wij allebei namelijk gemengde gevoelens, maar wie weet.

Ook al had en heeft het Alkmaardermeer een relatief goed baarsbestand, ook hier is het een kwestie van stekken proberen en bij geen succes binnen pakweg 20 minuten, ankers lichten en door naar een volgende stek. De baars waar wij ons op richten, 25 tot 35 cm, is over het algemeen een scholenvis en zwemt zelden alleen, minimaal in kleine scholen.

Ik noemde het al eerder, negatief is wel dat de visstand in Noord Holland de laatste jaren achteruit gegaan is. Dat geldt voor het Alkmaardermeer, maar ook voor de grachten, het kanaal en de polders. Het is niet zo dat de visstand alleen maar elk jaar slechter is, maar de trend is toch negatief. De oorzaak? Niet duidelijk maar gezien de intensiviteit van de landbouwactiviteiten (denk ook aan bloembollenteelt) in Noord Holland denk ik toch dat de achteruitgang van de kwaliteit van het oppervlaktewater een belangrijke reden is. Ik hoor trouwens wel geluiden dat in andere regio`s in Nederland het met de visstand beduidend beter is gesteld. Maar 14 jaar lang elk jaar minstens 15 keer vissen op het Alkmaardermeer is in totaal 210 keer vissen en dan slechts hooguit 3 keer een blank is toch een goed resultaat te noemen. Aan de andere kant, in de beginjaren was 100 baarzen met ons beiden op een dag heel normaal, de laatste jaren was een dag van het seizoen met 80 baarzen een topdag.

Een apart fenomeen is nog de explosieve plantengroei de eerste maanden van de zomer (overigens niet alleen in het Alkmaardermeer) die ongeveer 10 jaar geleden begon. Of het negatieve gevolgen had voor de visstand kan ik niet goed inschatten, maar het vissen werd wel lastiger. De laatste twee jaar is de plantengroei echter wel weer behoorlijk afgenomen.

Maar na deze lange inleiding dan toch een impressie van de eerste twee maanden van het baarsseizoen.

Het is wel zo dat de vangsten op het Alkmaardermeer altijd laat op gang komen. In het begin van het seizoen, eind mei tot soms zelfs half /eind juli zijn de vangsten mager in aantal en soms ook omvang van de vis. Van schoolvorming is dan nog niet echt sprake laat staan van stekken waar je zonder je te verplaatsen 15 mooie baarzen en soms beduidend meer kan vangen. Maar tot onze verbazing konden we hier al op de eerste visdag, 27 mei, al wel wat aardige baarzen, 30 tot 35 cm bemachtigen, al was er van schoolvorming nog niet echt sprake. Daarnaast werden we verrast door een snoek van tegen de meter die de Aftma 4 hengel tot in het handvat liet doorbuigen. We kregen haar (een zij vermoed ik) nog even gedeeltelijk in het net maar uiteindelijk schoot ze toch los. Ik heb dat losschieten ook maar enigszins geforceerd, de weerhaakloze haak zat namelijk al helemaal aan de buitenkant van de bek en ik wilde een lange dril vermijden. Het water was weliswaar nog niet erg warm maar zeker voor een snoek is het ongezond die helemaal uit te putten.

Op 4 juni konden we weer voor een tweede keer het water op. En druk of niet, die ene dag per week laten wij ons zelden ontzeggen. Wel kan het weer roet in het eten gooien en daar leek het die dag wel op. De wind zou in de loop van de middag en de avond toenemen naar 6 Beaufort, mogelijk zelfs meer, en dan willen wij voor die tijd al van het water af zijn. Dus maar wat vroeger vertrokken en in de vaarroute er rekening mee houden dat we het laatste deel van de dag op de beschutte stekken gingen vissen. De toename van de windkracht viel uiteindelijk erg mee maar dat gold niet voor de vangsten. Vanaf 13.00 tot 16.30 slechts een gemiste aanbeet op alle stekken die vorige keer nog vis opleverden. Omdat de toename van de windkracht minder was dan verwacht zochten we voor de laatste uren een stek op waar de wind wel wat meer invloed had, zelfs op de kant stond, maar ook relatief dicht bij de haven zodat snel terugtrekken mogelijk was. Op zich een stuk van het meer waar wij nooit veel succes hadden, andere leden van onze vliegvisvereniging (de Poldervlieg) juist weer wel. En zowaar, deze keer zat het wel mee. Eerst enkele gemiddelde baarzen zo tegen de 30 cm aan maar in de laatste uren van de dag vonden we een gedeelte waar veel meer baarzen te vangen waren. Dat leverde uiteindelijk in totaal een stuk of 12 baarzen op, de meeste boven de 30 cm met twee uitschieters van 34 en 38 cm. Opvallend was wel dat terwijl Hans en ik met dezelfde lijnen met gelijke zinksnelheid en grotendeels vergelijkbare streamers visten, ik slechts een(maar wel een grote) baars had, Hans de overige baarzen. Hoe zo`n verschil kan ontstaan is dan altijd interessant en was op de terugweg en bij het afsluitende glaasje single malt onderwerp van gesprek. En al blijft het gissen, het gegeven dat Hans er voor koos dieper te vissen (langer laten afzinken, hij haakte dan ook vaker mosselen) en ook met een iets dunnere en kleinere streamer die daardoor sneller afzonk is achteraf mogelijk de verklaring. Waarschijnlijk zal ook de baars meer tegen de grond gelegen hebben en bij gebrek aan echte schoolvorming zo vroeg in het jaar niet de neiging hebben uit voedselnijd ook een wat hoger lopende streamer te grijpen. Misschien weer wat geleerd voor een volgende keer.

Na een afwezigheid van twee weken was vismaat Hans de laatste week van juni weer beschikbaar en konden we 24 juni gelukkig weer eens met de boot weg. De vooruitzichten waren niet erg gunstig, een wind die in de loop van de dag beginnend uit oost en vervolgens via zuidoost en noord naar noordoost draaide. Daarnaast heel weinig wind, dus ook amper stroming en een behoorlijk hoge temperatuur al denk ik niet dat de baars daar al veel last van had. De watertemperatuur was door het koude voorjaar namelijk nog steeds aan de lage kant voor de tijd van het jaar. Gezien de weersomstandigheden en de periode in het jaar viel de vangst uiteindelijk nog mee, een stuk of acht mooie baarzen waaronder weer een paar 30 + ers en als bijvangst een snoekje van zo`n 65 cm. De baarzen zaten echter erg verspreid. We moesten heel wat van de ons bekende stekken afvissen waarbij we dan af en toe op zo`n stek hooguit enkele baarzen konden vangen en dan was het weer over. Van schoolvorming en dus ook voedselnijd was nog geen sprake. Dat er nog weinig voedselnijd was, konden we ook wel merken. Bijna alle baarzen waren namelijk slechts heel licht gehaakt (op zich ook niet erg) en veel baarzen schoten dan ook al snel weer los.

De eerste drie visdagen in juli gaven een vergelijkbaar beeld, geen scholen baars maar wel verspreid over het meer elke visdag wel een stuk of 10 tot 12 mooie baarzen van boven de 30. De vierde en laatste visdag in juli was op 29 juli, een erg warme dag met oostenwind. Niet ons favoriete weer en bovendien was het water door algen ontwikkeling erg groen over het grootste deel van het meer. Al varende en vissende gingen we op zoek naar een deel waar het water nog redelijk helder was en dat vonden we in de Crommenije, een uitloper in het uiterste zuidoosten van het Alkmaardermeer. Onderweg daarheen vingen we enkele kleinere baarzen en nog een snoek van ongeveer 70 cm. Niet groot maar wel een spectaculaire vechter die ook nog een paar keer boven water sprong. Ik dril de snoek altijd stevig zodat ze of snel bij de boot komen en dan in het water onthaakt kunnen worden of al eerder losschieten. Ze zijn praktisch altijd voor in de bek gehaakt zodat ze eenvoudig met de tang gelost kunnen worden (weerhaakloos vist weergaloos) en als ze al eerder losschieten, vinden wij dat ook geen probleem. De laatste jaren hebben we eigenlijk nooit meer in de Crommenije gevist, nu vonden we toch een stek van hooguit twee meter diep vlakbij een van de diepe kuilen (15 meter of meer) in het meer, waar we achter elkaar een stuk of zes grotere baarzen vingen. Op deze plek was het echter ook wel na een half uur over met de aanbeten. Overigens schoten er veel, zo te voelen ook grote, baarzen los. Al terugvarend bleek dat de oostenwind inmiddels nog veel meer delen van het meer groengekleurd had. Niet erg aantrekkelijk om in te vissen, de baars hield het trouwens op enkele kleinere exemplaren na ook voor gezien dus uiteindelijk vonden we het tegen half zeven wel tijd om deze laatste dag in juli af te sluiten.

Het viel wel op dat er vanaf de tweede helft van juli steeds meer kleine baarsjes tussen de grotere baarzen door werden gevangen, de eerste anderhalve maand waren die praktisch afwezig. Ook waren de grotere baarzen de laatste weken vaker ondieper te vangen, zo rond de twee meter. Helaas werd het water, wat in het begin van het seizoen nog mooi helder was, vooral aan de noordkant van het meer in de loop van juli steeds troebeler, waarschijnlijk ook door de invoer van het Noord Hollands kanaal in het noordelijk deel van het Alkmaardermeer. Het kanaal en de aanvoerende wateren werden in de loop van juni en juli namelijk ook steeds troebeler, waarschijnlijk door de overvloedige regenval.

Samenvattend vanaf eind mei tot eind juli, het was wel verrassend dat het vissen op het Alkmaardermeer dit jaar al vanaf het begin goede vangsten van zelfs grotere baars dan anders opleverde. Het ook nu weer ontbreken van overdadige plantengroei maakte het vissen een stuk eenvoudiger. En mogelijk is het in het begin van het seizoen op dieper water en vooral ook veel dichter tegen de bodem aan vissen een manier om de matige baarsvangsten van vorige jaren te verbeteren. En al is de ervaring van een paar keer vissen ook wel weer wat mager om daar echt conclusies aan te verbinden, het is een optie.

Tenslotte, wat de kantvisserij betreft verliep deze periode slecht. Het kanaal en de uitstromende wateren boden de eerste weken van juni weinig perspectief, een verkeerde stroming en het water was door de vele regen gedurende deze eerste twee maanden erg troebel waardoor dus ook zelfs uiteindelijk de helderheid van het noordelijk deel van het Alkmaardermeer beïnvloed werd. Maar sowieso zijn er maar weinig jaren dat het kanaal, net zoals het Alkmaardermeer, in de eerste weken van het streamerseizoen al veel baars oplevert dus echt een teleurstelling was het ook weer niet. Ik vond het wel jammer te ontdekken dat een alternatieve kantstek voor het Noord Hollands kanaal, een waterpartij in een van de buitenwijken van Alkmaar, op fietsafstand van mijn huis, dit jaar voor langere duur niet meer bruikbaar bleek te zijn door de aanleg van een warmtenet. Het water was niet bereikbaar en overigens door de werkzaamheden ook uitermate troebel. Het betrof hier klein en ondiep water met relatief veel kleine baars (20-25 cm) maar met een licht kort hengeltje was daar toch wel plezier aan te beleven En zeker in `s avonds in de warme maanden had ik vaak succes met een klein poppertje. Het was wel een kwestie van precisiewerpen met vaak bomen voor en achter je maar dat voegde ook wel weer wat extra`s toe.

Dus op zoek naar een nieuw alternatief naast het Noord-Hollands kanaal. En uiteindelijk kon ik begin juni dichtbij twee nieuwe stekken vinden die ik ben gaan testen. Mede door de vele regenval bleef het water echter op veel plekken ook daar erg troebel. Pas in de laatste weken van juni zag ik verbetering maar verder dan een snoekje van 60 cm en wat baarsjes, de grootste hooguit 25 cm kwam ik niet. Daarnaast was door het maaibeleid (of de afwezigheid daarvan) in Alkmaar veel kleiner water vanaf de kant bijna niet meer bevisbaar wat de mogelijkheden aanzienlijk beperkte. Het zal de komende maanden wat kantvissen betreft dus vaak maar bij af en toe een uurtje vissen blijven.

Maar wat ongeacht de vangstresultaten overeind bleef is de afsluiting van de gezamenlijke visdag op het Alkmaardermeer met een glas single malt bij mij thuis. De te openen fles uit mijn collectie is naar keuze van Hans en deze periode was dat de Aerstone 10 jaar oud, een smaakvolle maar ook redelijk soepele Lowland single malt. Inmiddels gaan we over naar een nieuwe periode van twee maanden en is het weer aan Hans een nieuwe fles single malt uit te kiezen

P.S

Winstwaarschuwing !!! Een deel van dit verslag zal in aangepaste vorm ook verschijnen in het komende herfstnummer van de Nederlandse Vliegvisser. De aanleiding daarvoor dateert van 28 mei jl. toen ik verrast werd door een bezoek van de VNV redactieleden Hyppo Wanders en Peter Plomp. Reden? Mij twee attenties te overhandigen als waardering voor de boekrecensies die ik de afgelopen acht jaar voor de Nederlandse Vliegvisser had geschreven. Omdat ik eerder al aangegeven had nog wel incidenteel bijdragen te willen leveren greep Hyppo meteen zijn kans om mij te vragen een artikel over mijn baarservaringen in de eerste weken van dit seizoen te schrijven. Deadline 1 juli, dus dat werd een korte periode met het risico dat er over vangsten weinig te vertellen zou zijn. Maar uiteindelijk is vissen maar geen baars vangen ook een baars ervaring. Bovendien vielen de vangsten zeker voor eind mei/ juni en op het Alkmaardermeer uiteindelijk gelukkig dus nog erg mee.

P.P.S

Met de streamer vanaf de kant leverde dus voorlopig niet veel op maar het was tijdens de warme dagen eind juli / begin augustus ook wel eens een keer ontspannend om in een luie stoel met de pen en mais in het Noord Hollands kanaal te vissen. Op de grens van juli en augustus is dat precies wat Hans, Ruard en ik op een warme middag deden. Middagje ouwenelen, koud biertje erbij en dan ook nog lekker op voorn en brasem vissen. Helemaal niets mis mee.